Κούλα Λέντζιου-Τρίκου ΛΕΞΙΚΟ ΑΡΩΜΑΝΙΚΗΣ (ΒΛΑΧΙΚΗΣ) ΓΛΩΣΣΑΣ Των Βλαχόφωνων Ελλήνων των Μεγάλων Λιβαδίων Πάικου Κιλκίς (Livaetzi Kalivi, Paiku Kilkis) με καταγωγή από την Πίνδο (-Armanni di t’ Pinδo-) Λέξεις, εκφράσεις, αριθμοί, λαογραφικά σχόλια, πληροφορίες λεξιλογικές - ετυμολογικές, γραμματικές διευκρινίσεις ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2014 Δεν υπάρχει αύριο αν ξεχάσουμε το χθες Η γενιά μου είναι η τελευταία που γνωρίζει και μιλάει τη βλάχικη γλώσσα. Στους τελευταίους αιώνες μεταδίδεται μόνο προφορικά, με αποτέλεσμα αυτή να οδηγείται σε αφανισμό και να καταπίνεται από τη λησμονιά. Αυτή η αγωνία μου, ότι όλα θα χαθούν χωρίς να μείνει κάτι για τις επόμενες γενιές με έκανε να βάλω στόχο και να καταγράψω κάθε τι που έχει σχέση με τη βλάχικη γλώσσα μέσα από το παραμύθι, το τραγούδι, το ποίημα με παιδαγωγικό και ευχάριστο τρόπο. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας με πολύ κόπο αλλά και μεράκι συγκέντρωσα υλικό το οποίο έχει σχέση με τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την παράδοση του υγιούς αυτού κομματιού του ελληνισμού, το οποίο προσετέθη σ’ όλο αυτόν τον πολιτιστικό πλούτο που βίωνα μέσα στην οικογένειά μου από μικρό παιδί. Το Λεξικό αυτό εμπεριέχει ένα πρωτογενές υλικό με λέξεις που έχουν εκλείψει από το βλάχικο λεξιλόγιο και αυτό είναι που του προσδίδει μεγαλύτερη αξία. Είναι μία προσπάθεια διάσωσης του γλωσσικού θησαυρού που έχει τις ρίζες του στα βάθη των προηγούμενων αιώνων. Είναι ένα πόνημα καρδιάς, άλλα ίσως και να αποτελέσει και ένα χρήσιμο εργαλείο για τους επιγενόμενους ερευνητές της Βλάχικης γλώσσας. ISBN 978-618-80582-0-0 EIΔΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Στις περίπου χίλιες (1000) σελίδες του, (που ξεπερνά τα 3.500 λήμματα), εμπεριέχει πρωτογενές υλικό με λέξεις που έχουν εκλείψει από το βλάχικο λεξιλόγιο. Πρόκειται για μια προσπάθεια διάσωσης του γλωσσικού θησαυρού που έχει τις ρίζες του στα βάθη των προηγούμενων αιώνων, με αυστηρή καταγραφή του λεξιλογικού πλούτου που χάνεται. Κάθε λέξη συνοδεύεται από την ερμηνεία της σε ελληνική και λατινική γραφή, τα παράγωγά της, και πολλές πολιτισμικές και λαογραφικές επεξηγήσεις. Γράφονται πολλά παραδείγματα, βιωματικές εκφράσεις, για να μπορεί ο αναγνώστης να κατανοήσει όσο το δυνατόν καλύτερα τη δομή της βλάχικης γλώσσας, να μπορεί να τη μάθει ή να την ερευνήσει σε βάθος. Ένα λεξικό που μπορούν όσοι δε γνωρίζουν βλάχικα να τα μάθουν, όσοι τα ξέχασαν να τα ξαναθυμηθούν, ενώ όσοι τα μιλούν θα συγκινηθούν. Προλογίζουν οι: Ι.Ν. Καζάζης {Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας} και Σταμάτης Μπέης {Ερευνητής του Κέντρου Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών). Από τον πρόλογο του κ. Ι. Ν. Καζάζη: «Η βοήθεια που προσφέρουν έργα αυτής της κατηγορίας είναι πολύ σημαντική για την ολοκληρωμένη εικόνα των νεοελληνικών διαλέκτων, που απασχολεί την ιστορική γλωσσολογία και προπάντων το Αρχείο του Ιστορικού Λεξικού των Διαλέκτων της Νέας Ελληνικής, όπου εκπονείται και το Λεξικό που εκδίδει το οικείο ερευνητικό Κέντρο της Ακαδημίας Αθηνών. Αυτά υπό έναν απαράβατον όρο: ότι πρόκειται για υλικό αντλημένο από πρώτο χέρι, καταγραμμένο με σχολαστική ακρίβεια και διασταυρωμένο με προσφυγή σε αξιόπιστους μάρτυρες που εξασφαλίζουν την αυθεντικότητά του. Η αξία μάλιστα του πονήματος μεγαλώνει ανάλογα με την καθαρότητα του παρουσιαζόμενου ιδιώματος από προσμείξεις, συνήθεις ύστερα από τις τόσες μετακινήσεις πληθυσμών αλλά και συγκατοίκηση με προσφυγικές ομάδες που μιλούσαν δικά τους ιδιώματα, και την απουσία εκεί δασκάλων ξενοσπουδασμένων – όλοι όροι που πληρούνται στη μονογραφία της Λέντζιου. Από την άποψη αυτήν, η παρέμβαση της συγγραφέως είναι καίρια και έγκαιρη, στην εποχή αυτή της ραγδαίας και αμετάκλητης υποχώρησης των ελληνικών διαλέκτων και των ιδιωμάτων, λόγω της μεταβολής των συνθηκών της κοινωνικής ζωής που άρχισε μέσα στον εικοστό κυρίως αιώνα και συνεχίζεται έκτοτε αμείωτη –όταν οι σωστικές καταγραφές είναι το πρώτο καθήκον μας απέναντι στο πλούσιο και πολυστρωματικό γλωσσικό μας παρελθόν. (...) Η Λέντζιου συνεχίζει την ευγενή παράδοση των παλαιών δασκάλων, που επιδίδονταν σε συστηματικές καταγραφές με τις οποίες εφοδίαζαν με ανεκτίμητο υλικό τις Φιλοσοφικές Σχολές και το Αρχείο της Ακαδημίας. Είναι ανάγκη η παράδοση αυτή να βρίσκει συνεχιστές προτού να είναι πολύ αργά Από τον πρόλογο του κ. Σ. Μπέη: «Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, συνειδητοποιούμε το καθήκον της ελληνικής γλωσσικής επιστήμης, της ιστοριογραφίας και της ανθρωπολογίας να διασώσουν, έστω και αργά, τα πολιτιστικά κατάλοιπα των Βλάχων, αυτού του τμήματος των Ελλήνων, των οποίων η συμβολή στην αναγέννηση του νεοελληνικού κράτους υπήρξε καθοριστική. Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα κινείται και η μελέτη της Κούλας Λέντζιου που επιτελεί ένα σωστικό έργο με τη συλλογή και ανάδειξη ενός πλήθους πληροφοριών από το γλωσσικό και πολιτισμικό θησαυρό του βλάχικου αυτού ιδιώματος που βρίσκεται σε φάση έντονης συρρίκνωσης που οδηγεί στην εξαφάνιση.»

Συγγραφέας: ΚΟΥΛΑ ΛΕΝΤΖΙΟΥ-ΤΡΙΚΟΥ

Τιμή: 42,40€  34,98€